NATAPOS na ang 2025 Ubi Festival sa Bohol ang selebrasyon karong tuiga ubos sa tema nga “Ubi’ng Bol-anon: Tinubdan sa Pagkaon, Garbo sa Kulturang Bol-anon” uban sa talagsaong mga ani, madasigon nga kompetisyon, ug lig-on nga partisipasyon sa komunidad nga nagpamatuod pag-usab sa lawom nga kultural ug agrikultural nga kadugtong sa probinsiya sa labing iconic nga ani niini.
Ang kinatibuk-ang halin sa festival niabot sa ₱1,136,333.80, nga ang hilaw nga ubi lang nagkantidad ug ₱1,029,304.80, nga nagpakita sa taas nga panginahanglan ug padayon nga kalambigitan sa ubi sa lokal nga mga merkado.
Ang Office of the Provincial Agriculturist nakatala og hiniusang 13,163.9 kilos nga ubi nga gihatud sa festival grounds, naglangkob sa kinampay, kabus-ok, baligonhon, iniling, binato, tam-isan, puti-an, binugas, ug kabaoy.
Napulog siyam ka mga lungsod ang misalmot sa selebrasyon karong tuiga, nga mao ang Getafe, Carmen, Panglao, Dimiao, Alburquerque, Maribojoc, Loon, Calape, Sikatuna, Pilar, Talibon, Baclayon, Loboc, Valencia, Cortes, Corella, Ubay, Alicia, ug San Isidro.
Ang Carmen maoy migawas nga top performer sa festival human nakadaog sa unang pwesto sa Ubi Street Dancing, Motorcade, Farmers Rondalla Contest, Pinaka-Tam-isan, ug Pinaka-Kinampay.
Samtang gipalig-on sa Valencia ang presensya niini pinaagi sa pagkuha sa unang dapit sa Best Booth ug Product Display ug lig-on nga pagdaug sa ubang mga kompetisyon.
Ang Ubay nagdominar sa kinatibuk-ang pasundayag sa produksiyon, nga nakadaog sa unang pwesto sa Highest Volume ug Highest Sales, dugang nga nagtukod sa iyang importanteng papel sa ubi cultivation.
Nasakmit sab sa Dimiao, Panglao, Cortes, Alicia, Calape, Loon, Pilar, ug San Isidro ang mga nag-unang awards sa nagkadaiyang Pinaka ug performance categories.
Ang pagpangita sa Ubi Festival Queen nagdala og kaanyag ug arte sa selebrasyon, diin ang lungsod sa Carmen pinaagi ni Miss Denia Deiparine maoy nakakuha og Best in Production Number sa wala pa gikoronahan nga Ubi Festival Queen 2025.
Si Katrice Alessandra Racho sa Maribojoc nakadawat og Best in Thematic Costume, diin runners-up sila si Crisan Rose Tabique sa Valencia ug Dianna Mae Bonao sa Panglao.
Ang mapadayunon nga kalagsik sa kapistahan naka-angkla sa Provincial Ordinance No. 2023-008, nga nag-institutionalize sa tinuig nga selebrasyon ug naggahin ug mga kapanguhaan alang sa padayon nga pagtubo niini.
Gisuportahan pa kini sa Provincial Ordinance No. 2023-014 o ang Ubi Development Framework, nga nagpalig-on sa produksiyon, panukiduki, marketing, pamuhunan, ug direksyon sa regulasyon.
Sa iyang mensahe nga gipadangat ni Bise-gobernador Nick Besas, si Gobernador Aris Aumentado miingon, “The Boholano identity could never be complete without mentioning our beloved ubi. For many years, it has served as one of the enduring foundations of our province, bringing prestige to Bohol while symbolizing our harmony with nature.”
“Usa ka higayon usab ang Ubi Festival aron pasidunggan ang atong mga higalang mag-uuma, nga padayong naningkamot aron magpabiling buhi ang kultura sa pagpananom sa ubi,”.
Ang Provincial Agriculturist nga si Liza Quirog nagpasiugda sa pagduso sa pagparehistro sa ubi sa Bohol isip usa ka geographic nga indikasyon, nga nagtimaan sa potensyal niini sa pagpanalipod sa pagkatawo sa tanum ug pagpataas sa presensya niini sa mga merkado sa kalibutan.
Gipaambit niya nga ang langyaw nga interes sa Boholano ubi, ilabina ang inila nga kinampay, padayon nga nagtubo ug nagpahibalo sa pagpalapad sa mga oportunidad alang sa mga lokal nga prodyuser.
Giawhag niya ang mga Boholano nga ilhon ang ubi nga dili lang usa ka tanom kondili usa ka malungtarong tinubdan sa panginabuhian, garbo, ug internasyonal nga kalainan.
Ang mga lokal nga opisyal mipalanog niini nga mga sentimento, nagpamatuod sa ilang gipaambit nga pasalig sa pagpalig-on sa agricultural backbone sa Bohol.
Ang festival nagpadayon sa tradisyon sa pag-abli uban ang mabulukon nga motorkada gikan sa New Capitol Building ngadto sa Plaza Rizal, nga nagdani sa mga lungsoranon nga naghinamhinam nga mosaksi sa mga float ug mga delegasyon gikan sa tanang misalmot nga mga lungsod.
Ang trade fair nakadani sa makanunayon nga mga tawo samtang ang mga mag-uuma ug mga exhibitors nagpakita sa mga presko nga ani, mga bag-ong produkto, ug mga butang nga gidugang sa kantidad.
Ang mga pribadong exhibitors, lakip ang EJ’s Ube Halaya, AtoAni Agriventures Inc., Purple Woman, Lamac MPC, KBOOM, Pryce Gas, ug Gazeebo de LoonDon nakatampo og lainlain sa pagpasundayag sa lokal nga negosyo.
Ang festival sa makausa pa nagpamatuod sa iyang papel dili lamang sa usa ka agrikultural nga panagtapok kondili isip usa ka kultural nga selebrasyon nga nakagamot pag-ayo sa pagkatawo ug tradisyon.
Isip labing unang UNESCO Global Geopark sa Pilipinas, ang Bohol nagpadayon sa pagtuboy sa pagpadayon ug pagpreserbar sa kabilin pinaagi sa mga kalihokan sama sa Ubi Festival.
Sa pagsira sa selebrasyon, nagbilin kini og mas lig-on nga panag-uban, nakapadasig sa mga mag-uuma, ug nabag-o nga panan-awon alang sa pagpataas sa ubi sa Bohol ngadto sa pangkalibutanon nga yugto.
Ang malungtaron nga diwa sa Ubi Festival nagpadayon sa paglambo sa matag ani nga gidala sa plaza, ang matag istorya sa mag-uuma nga gipaambit, ug ang matag komunidad nga nagpundok matag tuig agig pagpasidungog sa usa ka tanum nga nag-amuma sa panginabuhi ug kabilin. (RTB)
