USA ka dakong problema sa kinaiyahan ang naghulga sa siyudad ug 17 ka lungsod tungod kay ang Alburquerque Sanitary Landfill gikatakdang temporaryong sirad-an alang sa rehabilitasyon nga gikinahanglan kaayo human sa walo ka tuig nga operasyon.
Magtagbo ang 18 ka mga mayor karong Martes aron pagdesisyunan kung kanus-a mo-epekto ang pagsira kay giangkon ni Albuquerque Mayor Don Ritchie Buates nga dili kalikayan ang pag-leak kon malangan ang rehab works. Gani, ang pag-agos sa tubig-uwan nag-agas na karon sa duol sa lugar.
“But the leaking is not that of the garbage waste,” kusganon niyang giklaro.
Matod niya niadto pang Oktubre sa miaging tuig; iyang gipalanog ang panawagan nga i-rehab ang landfill ngadto kang Rep. Edgar Chatto nga ubos sa pagdumala sa landfill natukod niadtong 2017 uban sa pundo gikan sa Tourism Infrastructure and Enterprise Zone Authority (TIEZA).
Gitambagan siya sa solon nga dili gyud ipatuman ang hinanaling pagsira sa landfill tungod kay nagkinahanglan kini og dakong pagpangandam sa mga lungsod nga maapektuhan sa temporaryo nga pagpasira niini.
Ang miting sa cluster board sa umaabot nga martes maghisgot sa “damage control” nga gikinahanglan sa 18 ka mga lugar nga dili na makalabay sa ilang resedual nga basura sa diha nga magsugod na ang rehab work.
Gikasubo ni Mayor Buates ang padayon nga pagdumili sa TIEZA aron mahatagan ang ilang hangyo alang sa dugang nga heavy equipment aron mamentinar sa husto ang landfill pagkahuman sa operasyon niini kaniadtong 2017.
“Eight years have passed, this landfill is not yet under the ownership of Alburquerque LGU,” padayag sa mayor human miinsister ang TIEZA nga huptan ang pagpanag-iya niini nga gibilin na lang sa munisipyo ang operation ug maintenance.
Usa ka backhoe ug usa ka drum truck ang tanan nga gihatag sa TIEZA sukad sa operasyon niini. Gani, kinahanglang mopalit og laing backhoe ang munisipyo aron mapadayon ang maintenance niini.
Ang landfill halos dili maka-accommodate sa kada adlaw nga basura gikan sa 20 ka lungsod tungod niining kakuwang sa heavy equipment, matud niya.
KARON NGA ISYU
Usa sa mga isyu karon sa landfill mao ang pag-leak sa leachate, nga dili na maayo nga idirekta sa leachate treatment plant, inay modagayday sa gawas sa pasilidad. Kini mao ang usa sa mga nag-unang mga kabalaka nga matubag sa panahon sa rehabilitasyon.
Giklaro ni Buates nga sukwahi sa mikatap sa social media, ang leachate wala makaabot sa mga sapa o ubang limpiyo nga tinubdan sa tubig.
Dugang pa, si Buates naghisgot nga ang basura sa landfill gitabonan sa yuta, subay sa disenyo sa landfill, nga wala mapatuman tungod sa kakuwang sa mga heavy equipment alang sa adlaw-adlaw nga operasyon.
Sa pagkakaron, nag-leak ang ulan nga moadto sa landfill. apan dili ang gikan sa basura, iyang giklaro
Ang kasamtangang bayronon nga P1,500 matag tonelada isip tipping fee kinahanglang usbawan aron madugangan ang budget alang sa tukmang pagmentinar sa landfill nga mokita lang og P8 milyones matag tuig.
Mokabat sa P5,000 matag tonelada ang gisugyot nga usbaw.
Si Buates nipagawas usab sa iyang apela alang sa kagamhanang probinsyal nga ipadayon ang suporta niini sa mga heavy equipment aron makatabang sa pagpadayon sa operasyon sa landfill.
NAG-ABOT NGA PROBLEMA
Sa higayon nga temporaryong sirad-an ang landfill, ang 18 ka mga lugar, ilabina ang Tagbilaran City, Dauis ug Panglao nga adunay bulto sa residual waste kada adlaw ang mag-atubang sa dakong krisis sa kinaiyahan.
Ang dakbayan nga gimanduan sa Department of Environment and Natural Resources (DENR) nga pasirad-an ang open dumpsite niini sa Dampas mag-atubang og grabeng problema sa paglabay niini sa basura diin matag adlaw adunay 10 ngadto sa 12 ka tonelada nga residual waste.
Ang Dauis ug Panglao, sa ilang gidaghanon sa mga basura mamiligro nga adunay bisita nga mga turista, gawas nga ang mga lokal nga residente makamatikod sa grabe nga problema sa paglabay sa basura sa higayon nga walay hustong koleksyon nga resulta sa temporaryo nga pagsira sa landfill.
Si Buates miingon nga ang miting magdesisyon sa pagsugod ug ang gidugayon sa temporaryo. pagsira.
Ang Albur Sanitary Landfill kasamtangang nag-akomodar sa mga basura gikan sa mga lungsod sa Albur, Baclayon, Antequera, Balilihan, Calape, Catigbian, Cortes, Corella, Dauis, Dimiao, Lila, Loay, Loboc, Loon, Maribojoc, Panglao, Sikatuna ug ang kaulohang dakbayan. sa Tagbilaran. (RTB)
