ANG panggamhanan sa Probinsiya sa Bohol, pinaagi sa Bohol Provincial Environment Management Office (BPEMO), maoy nag-host sa Bohol Solid Waste Management (SWM) Summit niadtong Nobiyembre 19 sa Reynas The Haven and Gardens.
Uban sa tema nga “From Generation to Regeneration,” ang summit naghiusa sa mga representante gikan sa local government units (LGUs), district hospitals, academic institutions, exhibitors, ug ang Ecological Solid Waste Management Board, ang tanan nagkahiusa sa usa ka misyon sa pagtubag sa kritikal nga mga hagit sa pagdumala sa basura.
Gibuksan ni BPEMO Head Jovencia Ganub ang summit pinaagi sa panawagan sa aksyon, nga nag-awhag sa mga nanambong nga hunahunaon pag-usab ang ilang pamaagi sa pag-usik. “It’s never a waste until it’s wasted,” gipasiugda niya.
“Karon na ang panahon sa paghunahuna pag-usab kung giunsa nato pagdumala kini nga mga produkto. Pinaagi sa pagdawat sa mga prinsipyo sa zero-waste, ang Bohol nagduso sa mga solusyon nga makapausab sa basura gikan sa usa ka problema ngadto sa usa ka kapaninguhaan.”
Ang konsepto sa “basura” adunay epekto kanato matag adlaw—bisan kini usa ka gamit nga plastik, mga scrap sa pagkaon, o elektronik nga basura, ang matag klase nakatampo sa mga hagit sa kinaiyahan ug kahimsog. Bisan pa, sa mga bag-ong estratehiya, ang giisip kaniadto nga “basura” makapangita usa ka bag-ong katuyoan. Kini nga summit nagtumong sa paghimo sa maong panan-awon nga tinuod alang sa Bohol.
Si Gobernador Erico Aristotle C. Aumentado, kinsa mangulo usab sa Geopark Management Council, mipahayag sa iyang pasalig sa kawsa. Ang bag-o lang nga pag-ila sa Bohol isip labing unang UNESCO Global Geopark sa Pilipinas, matod niya, nagsimbolo sa dedikasyon sa probinsiya sa pagpreserbar sa natural nga katahom niini ug pagpalambo sa malungtarong kalamboan.
“Kinahanglan natong atubangon ang dinalian nga isyu sa pagdumala sa solid waste,” ingon ni Aumentado. “Pinaagi sa pagtinabangay, mahimo natong usbon ang basura gikan sa usa ka palas-anon ngadto sa usa ka bililhon nga kapanguhaan, nga nahiuyon sa Strategic Change Agenda sa atong provincial government alang sa pagpadayon sa kinaiyahan.”
Sa tibuok adlaw, ang mga sumasalmot sa summit nakigbahin sa mga diskusyon ug mga eksibit bahin sa labing maayong mga gawi, teknolohiya, ug lokal ug pangkalibutanon nga mga inobasyon sa pagdumala sa basura.
Ang Department of Environment and Natural Resources – Environmental Management Bureau (DENR-EMB) Region 7 naghatag ug updates sa pinakaulahing polisiya, lakip ang Ecological Solid Waste Management Act (RA 9003) ug ang bag-ong Extended Producer Responsibility (EPR) Law. Kini nga mga panabut nagtakda sa yugto alang sa aksyon nga pagbag-o, nga nagpasiugda sa suporta sa lehislatibo nga magamit alang sa mga inisyatibo sa kalikopan.
Ang exhibit hall sa summit nagpakita sa groundbreaking nga pag-recycle ug mga solusyon sa pagkakabig sa basura, uban sa mga exhibitors nga nagpresentar sa mga produkto ug mga proseso nga naghimo sa basura ngadto sa bililhong mga kapanguhaan.
Ang Evergreen Labs Philippines mipaila sa mga alternatibo sa tradisyonal nga plywood ug lumber gamit ang mga materyales nga ginama gikan sa recycled sachets ug plastics, nga naghatag ug malungtarong opsyon para sa construction ug uban pang industriya.
Gipakita sa FDR Integrated Resource Recovery Management Inc. ang usa ka inisyatibo nga “Basura sa Biogas”, nga nagpasiugda sa potensyal sa basura isip usa ka renewable energy source. Gihisgutan sa Jams Bottle Trading ug San Miguel Corporation ang mga paningkamot sa pagbawi sa botelya, samtang ang Cebu Common Treatment Facility Inc. (CCTI) naglatid sa ilang mga solusyon alang sa luwas nga paglabay sa mga elektronik nga basura ug mga peligro nga materyales.
Ang Phil-Japan Worldwide Management Services nagpresentar sa mga cutting-edge nga solusyon sa pagdumala sa wastewater, nga naglibot sa eksibit uban ang pagtutok sa pagkonserba sa tubig.
Si Aumentado, nga nagtubag sa pagtapos sa summit, nakamatikod nga ang pasalig sa Bohol sa pagpakunhod sa basura, pagdawat sa pag-recycle, ug pagsagop sa mga prinsipyo sa circular economy adunay malungtarong benepisyo.
“Pinaagi sa paghimo sa maisugon nga mga lakang aron makunhuran ang basura, ipasiugda ang pag-recycle, ug pagsagop sa mga prinsipyo sa circular economy, mapanalipdan nato ang atong palibot, makatipig sa mga kahinguhaan, ug makamugna og mas himsog, mas mauswagon nga probinsya alang sa umaabot nga mga henerasyon.”
Pinaagi sa pagpaambit sa labing maayo nga mga gawi, teknolohikal nga mga inobasyon, ug maaksyonan nga mga panabut, ang Bohol SWM Summit naghatag gahum sa mga komunidad, negosyo, ug indibidwal sa pagpatuman sa malungtarong mga gawi. Kini nga inisyatiba nahisubay sa panglantaw sa kagamhanang probinsiyal alang sa mas limpyo, berde, ug mas lig-on nga Bohol ubos sa pagpangulo ni Gobernador Aumentado.
Sa pagtapos sa kalihokan, klaro ang mensahe: ang pagpadayon dili lang usa ka sulundon apan usa ka aksyon nga pasalig alang sa Bohol. Uban sa suporta sa iyang mga lider, lokal nga stakeholders, ug sa komunidad, ang Bohol naghimo og modelo alang sa environmental stewardship sa Pilipinas, pagsiguro nga ang umaabot nga mga henerasyon makapanunod sa usa ka mauswagon, malungtarong isla. (RTB)
