MAHIMO nga ma-usab ang kinaiya sa pista sa Bohol hangtud sa pipila ka katuigan, kon molugak ang pagbantay ug makasulod sa Bohol ang African Swine Fever (ASF).
Kausaban sama sa pagkawala sa litson ug mga potahe nga gikan sa baboy, ilabi na gayud ang pina humok nga baboy (humba) ug mga lauja, sinampayna ug mga binulto nga hiwa.
Kini tungod kay, kon makasulod ang ASF dinhi, mapuo ang tanang mga baboy sa hilabihan ka mananakod nga sakit nga mopatay sa baboy nga matakbuyan niini sulod sa 10 ka adlaw, pasabut ni Dr Stella Marie Lapiz, Provincial Veterinarian ug Vice Chairman sa Task Force ASF sa Bohol.
Sa kaso sa Europa diin unang mitakboy ang sakit gikan sa Africa, 20 ka tuig sila nga nawad-ag supply sa baboy, samtang gikan sa 2019 kanus-a unang namatikdan ang ASF sa Pilipinas, ug karon, gikadeklara na nga may mga kaso na sa mga silingan nga lalawigan sa Camiguin ug mainland Mindanao ug mainland Bohol.
Gikan sa mga apektado nga lugar diin gikataho na ang ASF, gidid-an ang pagsulod sa mga baboy ug karne ngadto sa Bohol.
Ang Bohol may binilyon nga industriya sa pangbaboyan, ug bisan kon pipila lamang ang commercial nga nangalima sa baboy dinhi, mas daku pa gihapon ang porsyento sa mga ginagmay nga mga nangbaboyan nga maapektohan kon mapuo ang industriya dinhi.
And ASF, sakit sa baboy nga hilabihan ka mananakod ug mahimo gani nga ang tawo nga nag-alima niini ang makadala sa kagaw ngadto sa laing lugar aron didto na usab makapanakod.
Dili man makadaut sa tawo ang ASF, apan kon ang usa ka lugar masudlan niini, hutdon og patay niini ang tanang baboy, ug mahimong modangat pa nagdto sa 20 ka tuig sa dili pa mawala ang kagaw.
Dili usab mapatay nga kagaw bisan kon lutuon, lahi sa ubang kagaw nga mamatay sa init o bugnaw, matud pa ni Dr Stella Marie Lapiz, Provincial Veterinaruan.
Subay niini, lakip sa gidili sa Bohol ang pagpasulod sa hilaw nga karne sa baboy, giproseso nga karne sama sa chorizo, longaniza, bacon, kinosahos, ug mga giluto nga karneng baboy sama sa adobo ug hinilisan nga sagad bawnon sa mga byahedor.
Sa higayon nga magsugod na og pangamatay ang mga baboy, responsibilidad na sa mga opisyal sa barangay ang pagdispatsar sa mga baboy nga patay, nga kinahanglang ilubong dayun aron kamenosan ang tsansa nga makapanakod pa, dugang ni Dr. Lapiz.
Tungod niini, gipalanog ni Dr. Lapiz ang panawagan ni Gob Aristotle Aumentado ngadto sa mga taga Bohol nga motabang og bantay nga walay makasulod nga lab-as nga karne, niluto, giproseso ilabi na kon gikan sa mga apektado nga lugar.
Atong tabangan nga ang Bohol magpabilin nga ASF Free, panawagan sa mga opisyales. (rahc/PIA-7/Bohol)
