Susmariosep.
Naningkamot intawon si Mayora, nga bag-o pa lang napildi kay midagan pagka-kongresista batok sa kaatbang nga incumbent Congressman, nga maka-sapi.
Nasayod siya nga kutob na lang siya sa Hunyo 30 unya manamilit na siya sa iyang mga sakop.
Manamilit na sab siya sa iyang mga lideres. Manamilit na sab siya sa iyang mga kaubang mayor ug labaw sa tanan, manamilit na siya sa tanang empleyado sa munisipyo.
Makabungog nga kadaogan sa iyang kaatbang ang misugat kaniya human siya maospital.
So, unsa may iyang gihimo?
* * *
Gitawagan niya ang contractor sa usa ka dakong proyekto sa lungsod. Dili na lang nato hisgotan kon unsa ang maong proyekto kay ma-klarex na man kon kinsa gyod kining maong mayor nga pabuotan-buotan.
Unsa may iyang tuyo?
Gusto niya pa-paspasan ang maong proyekto aron maka-kobra na pod siya sa ikaduhang installment sa iyang komisyon o racket.
Sa among kwentada, sobra sa usa ka milyon ang maong ikaduhang installment.
Nanawag intawon si Mayora og misulti nga gusto niya kobrahon ang iyang bahin sa komisyon alang sa ikaduhang installment.
Nadawat na niya ang unang installment o kanang gitawag og mobilization fund. Pero nahurot na kini kay mao may iyang gihulip sa gisaad unta nga kantidad gikan sa napildi sab nga Gobernador. Mismo ang amahan sa Gobernador ang misulti nga ipa-hunong na ang iyang gihimo nga special ops kay nasayod ang amahan nga gi-kopras ra ang kwarta nga gipanghatag sa iyang anak nga gobernador.
Nasayod ang amahan sa sitwasyon sa iyang anak kay nagpahimo kini og pakisusi sa mga kauban nga mga negosyante. Human sa maong pakisusi, nasayran sa amahan nga mapildi gyod ang iyang anak kay daghan kaayo ang nasuko sa gihimo sa kasamtangan nga gobernador.
Di pa unta gusto motuo ang anak nga gobernador apan gipasabot siya sa iyang amahan nga mausik ra ang iyang mga minilyon nga gihatag kay seguradong pildi gyod siya.
Tungod niini, giundang na lang sa gobernador ang iyang special ops og naghulat na lang siya og confirmation.
Tuod man, nakita dayon niya nga dali ra kaayo siyang gilubong sa iyang kaatbang.
* * *
Usa sa napornada o wala kadawat sa gisaad sa gobernador ang mayora.
Human sa pagpatulo sa luha, paghinuktok ug pag-analisar sa sitwasyon, nadawat ra gihapon sa mayora ang iyang kapildihan.
Di gyod diay siya mamahimong kongresista. Kutob lang diay siya sa pagka-mayor.
Nadawat ra sab niya ang kamatuoran nga giilad lang siya sa gobernador.
Tungod niini, naghuna-huna na lang siya og paagi nga makabawi sa iyang gasto.
Og mao kadto nga nanawag siya sa contractor.
Apan demalas siya.
Ngano man?
Mibalibad ang contractor og misulti nga anha ra siya mohatag kon masunod gyod niya ang work calendar. Misugyot ang Mayora nga pa-paspasan ang trabaho aron makuha niya ang second installment.
Naghinam-hinam siya kay gusto niya makuha ang usa ka milyon kapin sa dili pa moabot ang Hunyo 30.
Apan hugot nga mibalibad ang contractor.
Walay nahimo ang Mayora.
Ngutkot na las iyang bugas nga mikalit lang og katol.
* * *
Unsay plano sa Mayora?
Matod pa, nagplano ang Mayora nga modagan na lang pagka-kapitan sa barangay nga tua siya nagpuyo.
Sa iyang hunahuna, sayon ra kaayo niya dag-on ang pagka-kapitan kay taga-diha god siya.
Pero matod pa sa mga taga-barangay, mag-agad sila sa desisyon sa midaog nga Mayor.
Nasayod sila nga mas maayo alang sa barangay kon maayo ang relasyon niini sa naglingkod sa munisipyo. Daghang kalisdanan ang ilang sagubangon kon dili nila amigo ang maglingkod nga Mayor.
Kon kinsa ang suportahan sa bag-o pa lang midaog nga Mayor, mao sab kuno ang ilang suportahan.
Sa ato pa, mihupas na ang gahom sa kanhi Mayora og wala na siyay igong kusog nga masuko sa dili mo-suporta kaniya.
Simple lang ang plano sa kanhi Mayora.
Modagan siya pagka-kapitan unya mangita siya og paagi nga mamahimong ABC President, aron makalingkod siya sa konseho.
Sa iyang plano-plano, bisan konsehal lang, duna gihapon bisan gamay na lang nga gahom o inpluwensiya sa mga katawhan.
Mao kini ang iyang plano karon.
Ang pangutana, mosugot kaha ang bag-ong Mayor sa maong plano?
Ikaduhang pangutana, kon masayran sa iyang kakontra nga kasamtangan nga Congressman ang maong plano, pasagdan lang ba kaha ang kanhi Mayora nga modaog, dili ba kaha kini pangitaan og kusog nga kontra aron maseguro nga dili na gyod maka-balik pa sa politika?
Kon kahinumdoman, grabe ra ba ang batikos nga gihimo sa kanhi Mayora batok sa maong Congressman. Maayo laman kon nakalimot na kini kon giunsa siya pagbugal-bugal.
* * *
Hayahay si Governor-elect Aris Aumentado.
Matod pa ni Art Yap, moundang ug di na siya mag-apil-apil pa sa lokal nga pamolitika. Kon tinuod kini, dunay pangutana.
Kinsa pa man ang mokontra nga lig-on ni Gov-elect Aris Aumentado sa sunod nga piniliay?
Kon namakak si Art Yap, mahimong molansad siya og balik ug sila ang magka-kontra ni Aris.
Pero alang kanako, nag-usik-usik lang sa panahon si Art Yap kon mobalik siya og lansad pagka-gobernador.
Ngano man?
Napildi man gani siya nga siyay naglingkod pagka-gobernador panahon sa piniliay, unsa na kaha kon challenger na lang siya unya si Aris na mismo ang naglingkod. Kon mao kana ang sitwasyon, mosamot kadako ang tsansa ni Ari nga ilubong na sab og usob si Art Yap sa balota.
Sa akong pagtuo, nakatilaw na og tagam si Art Yap og di na gyod kini mobalik pa og lansad sa Bohol.
Posible kaha nga molansad siya pagka-kongresista sa sunod piniliay?
Posible, pero nagtuo ako nga ilubong gihapon siya ni Cong. Alexie Tutor kay maayo pagka-dala ni Cong. Tutor ang 3rd district.
* * *
Nagsugod na karon og pang-gawas ang mga dokumento sa mga kwestiyonable nga mga transaction panahon sa pamunoan ni Art Yap.
Sa akong nahibaw-an, duna nay gitahasan nga moukay sa maong mga dokumento aron susihon kon duna bay kalapasan nga nahimo.
Kon duna, tingkagol.
Luoy intawon ang igo lang gisugo, labi na kadtong napugos lang og pirma. Seguradong tingkagol gihapon.
Parehas sab kini sa lungsod sa Valencia.
Matod pa, dunay plano nga ukayon ang mga dokumento aron mahibaw-an kon duna bay kalapasan nga nahimo.
Kon duna, seguradong tingkagol. Maayo laman kadtong dunay daghang tinigom kay maka-gasto sila sa kaso.
Ang problema, kadtong wala.
