THERE was a debate between 2 tipsy friends. They were discussing about local politics. It started on the question as to who they will be supporting as governor.
One said he would be supporting the incumbent while the other one said he would go for the challenger.
And so the debate went this way.
* * *
Kanang akong kandidato, maayong laki gyod na. Tiaw bay mga cabinet secretaries ug mga gobernador sa ubang probinsiya mi-believe niya nga maayong laki gyod. Di na ordinaryong leader kon ingon ana ka ilado ang akong gobernador.
Husto bitaw ka, daghan mi-believe sa iyang kahanas, tubag sab ang kauban. Pero nakalimot na ka kon pila ka kaso nga pangurakot ang nakalinya anang imong kandidato? Daghan kaayo nang mga kasoha unya nahibalo ba ka og unsay iyang gihimo bahin sa iyang naglut-od nga mga kaso? Gibayran lang niya aron matulog ang maong mga kaso ug di ra maukay.
Susko, dis-a god ka anang tsismisa nga gibayran lang niya aron matulog lang ang iyang mga kaso? Pataka lang pod ka og storya og di tinuod?
Tinuod ning ako og dili ni bakak kay mismo ang iyang mga kauban sa kaso maoy misulti nga daghan giatubang nga kaso ang imong gobernador.
Unsay mga kauban, nganong naa man siyay kauban sa kaso?
Daghan man na sila sa kaso kay ang gikiha sa Ombudsman ang tanang opisyales man nga namirma sa kontrata, maoy tubag. Sa usa ka kaso, dunay sobra sa 10 ka buok ang namirma so silang tanan ang gikiha sa Ombudsman. Unya dili kay usa ra ha, sobra sa 100 ka mga dokumento ang ilang gipirmahan, matod pa sa mga kauban. Pwerteng hilak gani sa usa ka kauban kay matod pa niya wala siyay kwarta ikasagang sa maong mga kaso.
* * *
Ah, kanang kaso, di man pasabot nga guilty na gyod, husayon pa man na og wala pay seguro kon unsa gyod ang mo-resulta ana. Mentras wala pay desisyon, sayop sab kon hukman na dayon nato nga sad-an gyod siya.
Husto ka, pero kon tinuod nang sobra sa 100 ka mga dokumento ang ilang napirmahan unya susama ra og pattern ang mga kontrata, makita nimo kon unsa ka dako sa kantidad ang nawala o nakawkaw sa panudlanan sa gobierno. Unya mao nang tawhana ang imong saligan sa panalapi sa atong probinsiya?
Unya dili kay kana ra, nahibalo ba ka nga gikaintapan sa mga contractors kanang imong gobernador?
Unsay gikaintapan?
Matod pa sa mga lokal nga mga contractors, wala pa gani mogawas ang Notice to Proceed (NTP), gauna na ang iyang pagkobra sa iyang 30 porsento. Buot ipasabot, naneguro na daan ang imong gobernador sa iyang pangurakot unya hilabihan pa gyong dakoa ang paak. Tiaw bay 30 porsiyento? Unsaon na man paghimo sa contractor og project nga standard kon magdula na lang siya sa nahibilin nga 70 porsiyento?
Nakahinumdom pa ka adtong flood control project sa iyang distrito kanhi, dugang pa. Gibanlas bitaw sa dakong baha, susko, nang-gawas ang tinai og nakita nga mga kawayan lang ang gigamit imbes kabilya. Unsaon pagka-lig-on sa maong flood control project kon kawayan lang ang gamiton?
* * *
Diha gani toy usa ka babayeng contractor nga gibalik-balikan og kobra sa tawo sa imong gobernador. Napugos na lang siya og hatag sa gipangayo nga 30% kay dili man mohawa unya nanghulga man nga manawag siya sa imong gobernador kon dili mohatag.
Mideretso na lang sa District Engineer ang contractor og nangayo og advice kay maglisod na siya og padayon sa nahibilin nga kwarta para sa project nga 1 ka kilometro.
Miingon lang usab ang DE nga himoa na lang nang 800 meters, imbes nga 1000 meters.
Mao nay imong gobernador nga gipanghambog nga maayong laki?
* * *
Ah bisan na, dili pod nimo ikalimod nga daghan gyod pod kaayo og mga project si gob sa atong probinsiya. Halos kada adlaw na siya mag-turn-over gani.
Hoy, kanang iyang gipang-turn-over dili intawon na iyaha noh, kasagaran ana sa mga national agencies unya abtik pas kilat nang tawhana nga mangangkon nga iyaha. Sus, bagaa lagi og nawong nang imong gobernador oi.
Nabisto na bitaw na siya nga kadtong iyang giangkon nga project sa lain diay to nga grupo. Maayo na lang nga nabantayan dayon kay suskong kugihana ra ba gyod nang imong gobernador nga mangangkon og mga projects.
* * *
Bahala ka basta para nako, maayong tawo gyod na si Gob maong siya akong suportahan.
Maayo ba uroy, kahibalo ba ka nga kanang iyang mga kauban sa trabaho nga iyang dad-on sa Manila o sa Cebu o bisan asa kapunay na lang mapasmo?
Nganong mapasmo man kunohay? Dis-a na man pod ka anang tsismisa na oy?
Ang nagsulti nako mismo ang iyang kauban. Kon moadto na sila og usa ka opisina sa Manila, paspas nang mokaon sa biskwit og kape nga idalit sa ilang bisitahon. Unya kape-kape lang intawon ang pobreng kauban kay gusto nga mokaon og tinuod nga pagkaon para paniudto.
Tiaw bay mao na man diay toy paniudto sa gobernador nga laog og di na man mokaon sa gawas. Pasmo intawon ang tonto nga kauban. Mao toy hinungdan nga human adto, di na palupig ang kauban, magbalon na lang siya og pagkaon para dunay masima-sima kay hilabihan ka tihik kanang imong maayong laki nga gobernador.
Diha gani toy higayon nagpatawag og meeting sa usa ka iladong hotel alas 6 sa hapon so nagtuo ang mga gipatawag nga dunay panihapon. Susko, miabot ang imong maayong laki nga gobernador mga pasado alas 8 na unya deretso og meeting dayon nga walay panihapon, daghan gyod intawon ang napasmo adtong higayona.
Mao nay maayong tawo nga imong gipanghambog, matod pa.
* * *
Ang kataw-anan pa gyod kay duna siyay gisuportahan nga kandidato pagka-kongressman sa partylist.
Misulti ang kandidato nga iyang suportahan ang gobernador kay bisan kon dili taga probinsiya ang gobernador, ang iyang kasing-kasing sama sa taga probinsiya og siya maoy unang mitabang sa lungsod pagka-human sa bagyong Odette.
Kataw-anan kay gibuking na pod ang imong gobernador nga estranyo diay sa probinsiya bisan kon nangugat og pangangkon nga taga-probinsiya gyod lagi kuno siya. Wa maayo to pagka-dala sa script og seguro ko nga wala malipay imong gobernador nga gibuking siya. Kataw-anan pod kay nagpaila lang pod ang kandidato sa iyang ka-ignorante kay kinsa man diay pod angay nga motabang kon dunay bagyo, di ba ang gobernador man gyod?
Naglingo-lingo na lang ang supporter sa gobernador ug matod pa, nagplano na nga dili na mosuporta sa gobernador, adto na lang sa kaatbang.
