TAGBILARAN CITY, Bohol (PIA) –Bisan pa nga dili pa magamit ang pundo nga iya sa Kagamhanang Probinsyal sa Bohol alang sa gikinahanglan nga cloud seeding operations aron makahimo og artipisyal nga pagpabundak sa uwan aron makapananum na sa bukid, gipadayag sa Department of Agriculture (DA) nga aduna sila’y pahat nga una nga magamit alang niini.
Gibutyag ni Cecille Opada, ang coordinator sa DA Provincial Agriculture and Fisheries Extension Services (PAFES) nga may P5M nga pahat usab ang DA nga gitagana alang sa dinalian nga pagpa-uwan taliwala sa nagka grabe nga init ug tag-as nga lanat sa huwaw.
Ang pahat sa DA, igo sa 45 ka oras nga pagsabud sa asin ngadto sa baga nga panganod nga matapok aron makabundak isip uwan, ug kini halos katumbas usab sa 45 ka adlaw.
Kahinumduman nga ang lalawigan sa Bohol nagpahat usab og pundo alang sa cloud seeding ug kini kuhaon gikan sa gitagana alang sa Disaster Funds.
Hinuon, ang nahisgutan nga disaster funds, dili mahimong hilabtan kon walay pagtugot sa Sangguniang Panlalawigan.
Gipasabut ni Ryan Palma, administrative officer sa Provincial Disaster and Risk Reduction Management Office, kinsa maoy nanguna sa tigum sa El Nino Task Force niadtong Marso 1, nga hangtud ang SP modeklara sa state of calamity, dili mahimong ipagawas ang pundo nga gitagana anlang niini.
Kahinumduman nga niadto pang Septembre 2023 ang PDRRMO nga mingdeklara na sa state of calamity, gamit ang gibanabana nga kadaut nga ikahatag sa El Nino kon madayon.
Apan, ang baruganan sa SP, hangtud nga makita nila ang damage reports nga magpakita sa aktwal nga kadaut, dili pa una sila mopagawas sa desisyon sa state of calamity.
Mikabat sa P7.5M ang pundo nga gitagana sa kurambusay sa Kagamhanang Probinsyal ug sa Bureau of Soils and Water Management (BSWM) alang lamang sa cloud seeding.
Sa nahisgutang laraw nga magdepende usab sa makit-an nga panganod nga pwede sabwagan sa kemikal nga mopauwan, mogasto ang kagamhanan sa P3.219M alang sa abangan sa eroplano, mga balayranan sa airport nga tugpahan sa eroplano ug allowances sa mohimo sa cloud seeding.
Lain nga Php 4.163 M usab ang magasto sa kemikal ug sa kinatibuk-an nga oerasyon apil na ang technical assistance.
Segun pa sa mga kahugpungan sa mga mag-uuma nga nasakop sa mga National Irrigation Administration, mas maayo kon may tubig silang magamit sa sunod nga tingtanum, aron makadaginot pa sa ilang kapanginabuhian.
Crucial usab, segun pa ni Opada ang tubig ilabi na sa panahon nga mosugod na og pamuwak o mobanay na ang humay, kay kon walay tubig niining panahona, dili masudlan ang lusok ug mamahimong tipasi.
Ang Bohol padayon pa gihapon nga nangandoy nga makab-ut na niiini ang kanhiay pa nga nakab-ot nga 100% rice sufficiency, butang nga mas lisud na nga kab-oton tungod sa hulga sa El Nino. (rahc/PIA-7)
