TAGBILARAN CITY, Bohol (PIA) –Nanghangyo si Provincial Veterinarian Dr. Stella Marie Lapiz, ngadto sa mga mayor nga gitigum ni Gob Erico Aristotle Aumentado alang sa consultative meeting sa mga hisgutanan kabahin sa agri fisheries sa Bohol nga magtumbok og magtukod og tapokanan sa mga napalit nga baboy para i-byahe.
Consolidation area diin pwede nga ihatud sa mga tigpamuhig baboy ang ilang ibaligyaan nga binuhi, aron mas sayon, dili na mahangyog maayo ang presyo sap alit ug mas dali usab kini nga pik-apon sa byahedor aron ikarga na lang dayun kon makompleto na ang gikinahanglang kadaghanon sa byahe, kini maoy gipasabut ni Dr Lapiz, agi og dugang tabangs a mga mamuhiay og baboy nga apektado pa sa barato nga palit sa baboy dinhi tungod sa sobra nga supply.
Samtang gipatapok sa gobernador ang mga mayor aron hugopan ang pagpangitag solusyon sa mahal nga presyo sa isda, ug mga produkto sa uma, nagkaproblema usab ang mga tigpamuhi og baboy sa ka baratu sa palit sa buhi nga baboy.
Diha nga nabuksan ang posibilidad nga makapamaligya na sa buhi nga baboy sa Sugbo ug Negros, nalipay na unta ang mga mamuhi-ay og baboy apan kay kasagaran samga Bol-anon nga namuhig baboy, pipila lamang ka baboy ang gibuhi, mipadayag ang tigpamalit nga malangan sila kon tagsa-tagsaon og subay ang mamaligya.
Ang pamaligya og baboy ngadto sa gawas sa probinsya, kinahanglan nga dinaghan. 200 ka buot ang matag semana nga kinahanglang ibyahe sa Cebu, ug labing menos 700 nagdto sa 1000 ka baboy matag buwan paingon sa Negros, segun pa sa mga mamalitay nga sila Romero Obguia ug Mandy Carlos sa Ayers Lechon.
Dili dali tapokon ang 200 ka baboy matag semana o 700 ngadto sa 100 sa usa ka buwan, ug mas maayo nga may katapokan sa mga ibyaheay nga baboy, matud ni Dr Lapiz.
Ang tapokanan o pundohanan sa baboy hinuon, kinahanglan nga may kasilongan, dili init ug may daghang tubig sanglit dali rang hangakon ang baboy kon mainitan, matud pa sa mga beterinaryo nga mitambong sa tigum.
Ang baboy nga buhi, dali ra kayo mamatay kon mainitan, magkuwang sa tubig ug pagkaon, dugang nila, maog kinahanglan’g maatiman gayud.
Gawas niini, dugang hangyo ni Dr. Lapiz ngadto sa mga mayor nga esktriktohon ang pagpatuman sa possible nga price monitoring human mapahiluna sa mga kalungsuran ang local price coordinating councils.
Pinaagi niini, nagtuo ang mga mamuhiay og baboy nga mapabarato na ang presyo, pananglitan sa karne.
Sa tag P160 ang kilo nga palit sa buhi nga baboy, moabut na sa P340 ang abtun sa presyo sa karne, butang nga nakapahibulong sa mga mamalitay sa sobra ka mahal sa karne.
Matud pa ni Ponciano Sumampong, usa ka tigpamuhi og baboy sa Batuan, bisan kon mamalit og tag P160 ang kilo sa buhi, unya inig lapa, ibaligya og tag P280, makaginansya pa gihapon ang matadero.
Aghat pa usab sa babayeng beterinaryo ngadto sa mga opisyales, bantayan ang mga karne nga gibaligya sa mga merkado, human nakasakop ang Sagbayan sa mga processed foods nga gibaligya sa merkado nga gikan sa silingang lalawigan.
Ang Sugbo karon, wala pa makalingkawas sa hulga sa African Swine Fever, usa ka grabe ka mananakod nga sakit sa baboy, nga madala sa buhi ug giluto nga karne.
Kini maoy rason nga gipugngan sa Bohol ang pagpasulod sa mga karne nga possible nga sakyan sa sakit.
P6 Bilyones nga bili sa industriya sa baboyan sa Bohol, kadaghanan niini mga gagmay backyard nga mamuhiay, ang possible nga tumbahon kon ugaling makasulod sa Bohol ang sakit sa ASF. (PIABohol)
