JUST as everybody is terribly enjoying the “campaign high” following the filing of their respective COCs for the Barangay and SK Elections (BSKE), albeit doing it “secretly” or covertly, the COMELEC has determined that it is better if campaign expenses will be cut.
How?
By making it illegal for BSKE candidates to give away any campaign material that contains their names, images or symbols. The give-aways referred to are T-shirts, fans, ballers, hats or caps, ballpens, umbrellas, hankies, bags, sun visor and any other “small tokens.”
Ooopppps.
Di na diay pwede mogamit sa mga naandan nga mga campaign gimmick.
Anybody violating this ban will be considered as having committed an election offense.
And when you are a candidate, committing an election offense is really a big No-No.
* * *
On one hand, this is good.
This will really slice the usual huge campaign expenses. There is no more need to buy bundles of T-shirts for printing, and no more campaign tokens that cost big to all candidates alike.
No need to spend money on those things anymore.
Dako kaayo ning tabang sa mga pobreng kandidato pero dato og damgo.
This will place the moneyed candidates and non-moneyed candidates on equal footing. Tabla na sila kay parehas man sila nga di na pwede mogamit sa naandan nga paagi sa kampanya.
* * *
But on the other hand, this will also limit their exposure and they would have to double up on their visitations and sorties so the voters will know them and remember them when they cast their votes on election time.
Pabor sa mga incumbent kay nailhan na man sila daan unya looy ang mga bag-ong mga kandidato kay kinahanglan pa man sila nga mo catch-up sa pagpaila-ila ug pagpahinumdom sa mga botante nga hinumdoman sila panahon sa piniliay.
Dili na paigo ang pikpik-pikpik sa abaga, pa cute-cute nga smile o mainiton nga timbaya ni bisan kinsa. This time around, they have to double or even triple up on their home visits aron mahinumdoman gyod.
Pait ning trabahoa kon dako ang barangay unya daghan ang botante. Labi na kon naanad na ang mga botante og dinagko nga inangayan.
* * *
A BSKE candidate who is running for reelection agrees that incumbents really enjoy an edge over the newbies.
But this advantage, he told me, is offset by the amount the candidates give per voter on their campaign trails. Kon dako ilang ipanghatag, dako-dako gyod ang chance nga daghan ang mobotar nila.
Samot na kon “returnees” sila, plus dako pa sila og inangayan, mosamot ka-dako ang ilang chance nga modaog bisan kon matawag nga new candidates sila karon, he added.
The usual way to determine the winning vote is to get at least ⅓ or better still ½ of the total number of voters, more so when there are many candidates.
Kon makuha na ang winning figure, magsugod na dayon og kuha og “straw votes” para mahibaw-an ang dakong chance nga modaog.
Surveyhon dayon ang mga botante kon mobotar ba sila o dili sa usa ka kandidato. Kon husto ang pagkuha sa mga tubag, mahibaw-an dayon kon winnable ba o dili ang usa ka kandidato.
Kon kulang pa ang gitawag og “sure votes,” mahimo pa nga doblehon ang paningkamot nga madugangan ang mga boto aron makuha gyod ang winning figure. Dako og ikatabang kon daghan og kwarta nga i-dawdaw sa mga botante.
* * *
Adunay kataw-anan nga sitwasyon.
Adunay ticket sa mga kandidato, kauban kunohay sila sa usa ka slate pinangulohan sa kandidato pagka-Kapitan ug mga kandidato pagka-kagawad.
Kauban sila nga mangampanya, kanunay magkuyog ug pirming mag-meeting aron tukion ang mga maayong paagi sa pagkampanya.
In other words, kauban sila sa grupo.
Pero sa tinud-anay nga pagka-sulti, kontra sila sa usag-usa.
Ngano man?
Kay parehas man sila og gidaganan nga posisyon so isip padaghanay sila og boto. Moabot gyod ang panahon nga dunay makakuha og daghan ug dunay makakuha og gamay nga boto.
Ngano man?
Kay gitaktak sa kauban o kaha, gikampanya nga dili pabotohan.
Apil na niini ang gitawag og birok.
Unsa man nang birok?
This happens when instead of voting for 7 candidates, only 1 candidate is voted. This is possible in a place where a candidate has plenty of relatives and friends or when he is a resident of that locality with huge number of voters.
Sultian niya ang iyang mga paryente ug mga amigo nga iyang ngalan lang ang ipasulat sa balota ug dili na iapil ang iyang mga kauban.
Kon aduna siyay 50 ka mga paryente ug amigo, ang kandidato nga “nang-birok” makakuha dayon og 50 ka boto samtang zero ang iyang mga kauban. Taas na kaayo nga apason ang 50 ka boto sa barangay ug SK elections.
* * *
In one barangay, the candidate for Punong Barangay is running unopposed because the incumbent has opted to run for kagawad only.
In that barangay, there are 14 candidates vying for the 7 seats. This early, each of them already knew how much his co-candidates are preparing for their inangayan.
This knowledge is crucial.
Why?
Because if their inangayan is low compared to their colleagues, then they have to find a way to even the playing field.
Kon dako pa og time, makakita pa sila og donor nga mohatag og ayuda pang-dugang sa ilang gitigom nga inangayan.
So I asked him, unya mabawi nimo nang imong gasto?
He was reluctant to say Yes because obviously, the expense is too big compared to the expected financial windfall. Pila ra god sweldo og kagawad?
And more so this time because they will serve for only 2 years.
Alkanse lagi, he sadly said later.
That’s true, I said, pero nganong lima singko man gihapon ang nang-lansad?
And he had no answer.
