WALA nay imported nga humay nga magagikan sa National Food Authority (NFA).
Gani, napaundang na ang NFA sa pagsupply sa baratong humay sa mga tindahan sa kalungsuran, tungod kay ang trabaho niini, napausab na human gilagdaan ang bag-ong balaod nga gilauman nga mopabarato sa humay nga mapalit sa kamerkadaohan.
Kini tungod kay, pinaagi sa Republic Act 11203 o ang Rice Tariffication Law, gitangtang na niini ang gahum sa NFA sa pagregulate pinaagi sa pagrehistro, paghatag og lisensya sa mga tawo o nga korporasyon nga nahilambigit sa negosyo sa humay.
Lakip na usab nga nawala sa mandatus sa NFA mao ang pagkolekta sa mga balayronon gikan sa pagnegosyo sa humay, pag-isyu og negotiable warehouse receipts, pagsusi sa pagdumala sa mga bodega nga gipundohan sa humay ug ang gahum sa pagsakmit sa mga illegal nga pagtipig sa mga bugas aron duwaan ang presyo niini.
Gawas pa, wala na usab ang NFA gahum sa pagpatuman sa balaod ug mga patakaran sa industriya sa humay, kini maoy gipasabut ni NFA Bohol chief Pilita Barajan.
Ug kay ang balaod karon nagtugot na sa mga traders ug pribadong tawo nga maka-angkat og humay gikan sa gawas sa nasud basta lamang mobayad sa taripa nga 35%.
Karon, gitutokan na sa NFA ang gimbuhaton sa pagpundo og makaon alang sa mga kalamidad ug katalagman.
Subay niini, ang NFA karon nagtumong na sa pagkompra sa ilang ipundo nga humay, gikan sa mga local nga mag-uuma sa nasud.
Kaniadto, adto mangompra ang NFA sa humay gikan sa mga humayonon nga nasud sa Asya, apan karon ang mga pribadong negosyante na ang gitugotan nga makakompra sa gawas, aron dili magsobrasobra ang humay sa kamerkadohan.
Ug kay natahasan na karon sa pagtinir og igong pundo sa humay aron dali nga mapaupud-apud ngadto sa mga komunidad nga biktima sa mga katalagman, gimandu usab nga ang humay nga ipundo sa mga bodega niini, kinahanglang dinhi paliton sa mga mag-uuma nga Pinoy.
Ang ipundo nga buffer stocks sa NFA nga humay nga kinompra sa mga local nga mag-uuma, kinahanglang igo nga konsumohan sa tanan sulod sa 15-30 ka adlaw.
Mapagawas lamang kini nga stocks sa NFA kon may katalagman ug kon gikanahanglan na sa kagamhanan nga manghatag og bugas, butang nga gipaneguro sa NFA Bohol nga ang bugas nga ipanghatag, mao na ang bukid rice, nga nakompra sa NFA gikan sa mga Bol-anong mag-uuma sa P19 ang matag kilo.
Kasamtangan nga anaa pa sa P19 ang presyo nga gitagana sa kagamhanan, hinungdan nga ang humay nga hinabang sa kalamidad, segurado nga dili bahay ug mas bag-o nga ani.
Ang bukid rice, susama ra sa kasagaran nga commercial rice, apan ang commercial rice lang, mas gigaling og maayo aron moputi ug mas pili-on, sa mas mahal usab nga presyo. (PIAbohol)
