ISIP tipik sa paninguha nga batukan ang makapabalaka nga pagsaka sa mga kaso sa cervical cancer, ang Department of Health Central Visayas (DOH)-7 maglunsad og school-based Human Papillomavirus (HPV) immunization program nga gitumong alang sa mga estudyante, apil niini bisan ang mga nag-edad og nuwebe anyos.
Si Joan Antonette Albito, ang pangulo sa Non-Communicable Diseases Section sa DOH 7, niingon nga ang inisyatibo nagtumong sa pagbakuna sa mga babaye nga nag-edad og siyam ngadto sa 13, aron maprotektahan sila sa mapugngan apan makamatay nga cancer, nga nakaapekto sa mga babaye.
Matod ni Albito, ang batan-ong mga babaye sa publiko ug pribadong eskuwelahan angayan nga makadawat sa serbisyo, nga gitumong una sa mga fourth-grade learners.
“To make cervical cancer prevention truly accessible, DOH is trying to bring the services closer to where women and girls already are,” asoy ni Albito.
Ang out of school youth nga mga babaye nga siyam ka tuig ang edad mahimong makapahimulos sa HPV vaccine pinaagi sa community-based immunization.
Giawhag ni Albito ang tanang babaye ug mga dalaga nga magpa-screen, ug gitataw niini nga ang cervical cancer kasagaran walay simtomas hangtod nga makaabot sa advanced stage.
Ubos sa DOH guidelines, ang batan-ong mga babaye nga nag-edad og siyam ngadto sa 14 angayan nga makadawat og duha ka doses sa HPV vaccine.
Apan, ang mga opisyal sa panglawas nagsugyot nga ibalhin kini ngadto sa usa na lang ka dose alang niining maong age group.
Gipasabot ni Dr. Pherdes Galbo, usa ka obstetrician-gynecologist, nga ang pag-target sa mga babaye niining mga edara angay kaayo tungod kay ang ilang immune system dali nga motubag ug lagmit wala pa sila ma-expose sa HPV virus.
Matod niya, ang bakuna 70 ngadto sa 80 porsiyento nga epektibo sa maong age group ug gitinguha nga mahimo kining tipik sa ilang routine childhood immunizations.
Bisan pa naay HPV vaccines, gipasabot ni Albito nga daghang babaye ug mga dalaga ang nagpabilin nga vulnerable tungod sa tulo ka nag-unang babag: access, awareness, ug stigma.
Gitataw ni Albito nga ang sayop nga pagtuo nga naglambigit sa cervical cancer sa sexual behavior makapugong sa sayo nga screening, samtang ang pinansyal ug geographic nga babag nagpadayon usab sa pagbabag sa mga paningkamot sa pagpugong niini.
Ang Central Visayas nakatala og lima ka mga pilo nga pagsaka sa gidaghanon sa mga babaye nga nag-edad og 20 pataas nga gisuspetsahan o na-diagnose nga adunay cervical cancer. Nisaka kini gikan sa 51 ka mga kaso niadtong 2021 ngadto sa 241 niadtong 2024.
Ang datos gikan sa DOH 7 nagpakita usab sa padayon nga pagsaka sa naglat-ang nga katuigan diin adunay 205 ka mga kaso nga gitaho sa 2022 ug 218 niadtong 2023.
Ang gidaghanon sa namatay sa cervical cancer sa Central Visayas padayon usab nga nisaka sa niaging upat ka mga tuig, gikan sa 45 niadtong 2021 ngadto sa 52 niadtong 2022, dayon kalit nga nisaka ngadto sa 123 niadtong 2023 ug 163 niadtong 2024.
Giingon ni Albito nga ang mga paningkamot sa pagpakunhod sa mga kaso sa cervical cancer sa rehiyon nag-sentro sa pag-train sa mga barangay health center aron makahatag og counseling, screening, ug treatment.
Ang community outreach ug mobile health teams gipadala sa mga hilit nga lugar, aron dili na kinahanglan nga magbiyahe ang mga babaye og layo para sa serbisyo.
Dugang pa niya, ang pakigtambayayong uban sa local government units ug mga organisasyon makatabang sa pag-integrate niining mga serbisyo ngadto sa mga health program nga naa na, aron mas sayon ang access uban sa ubang available nga health services.
“The goal is to make prevention not a privilege, but part of the routine healthcare for every woman,” batbat ni Albito. (RTB)
