GIBUTYAG na ‘Tigpanalipod’ Atty. Jordan Matig-a Pizarras dunay duha nga nakita niya nga kalapasan sa COMELEC sa pagpahigayon nila sa Automated Election niadtong Mayo 12, 2025.
Ang balaud nga gisupak mao ang Akta Republika 9369 o ang nag-amendar sa Akta Republika 8436, ENTITLED “AN ACT AUTHORIZING THE COMMISSION ON ELECTIONS TO USE AN AUTOMATED ELECTION SYSTEM IN THE MAY 11, 1998 NATIONAL OR LOCAL ELECTIONS AND IN SUBSEQUENT NATIONAL AND LOCAL ELECTORAL EXERCISES, TO ENCOURAGE TRANSPARENCY, CREDIBILITY, FAIRNESS AND ACCURACY OF ELECTIONS, AMENDING FOR THE PURPOSE BATAS PAMPANSA BLG. 881, AS AMEMDED, REPUBLIC ACT NO. 7166 AND OTHER RELATED ELECTIONS LAWS, PROVIDING FUNDS THEREFOR AND FOR OTHER PURPOSES”
Una, angay unta nga mo-transmit ang mga Automated Counting Machines sa 7 ka transparency servers apan giingong ni-detour ang data sa usa ka ‘man-in-middle Server’.
“Walay nasayud sa gibuhat sa COMELEC.”
“Hangtud karon wala katubag ang COMELEC sa mga pangutana.”
“Pero 18 bilyon pesos ang nagasto sa kwarta sa Pilipinas unya wala ta kahibaw unsay tinuod nahitabo kay Daghan mga taw gaduda sa resulta. Bisan ang mga “naproklama” gikulbaan pa kay nahibaw nga hingbayad ra sila” pamahayag pa ni Atty. Pizarras.
“Ang pruweba? Hangtud wala pa sila ka celebrate. Tinuod ba?”
Ikaduhang kalapasan mao ang, lahi nga source code ang gigamit. 3.4 ang version nga gipa-certify sa COMELEC niadtong Abril 30,2025 apan gigamit niadtong Mayo 12, 2025 Version 3.5 man.
“A Source code is the written instructions that guide a computer program’s execution. It is written in a human-readable programming language, which is then compiled or interpreted to make it executable by a computer,” pamahayag pa ni ‘Tigpanalipod’
“Ngano lain man nga version gigamit sa COMELEC?”
“Dili katubag. Dili pud motubag.”
Niadtong 2008 pa gi-publish ang Source Code ni kanhi COMELEC Chairman Jose Melo, usa ka retiradong Supreme Court Justice ug usa ka respetadong personalidad sa hudikatura.
“Unsay gibuhat sa COMELEC?”
“Gipa-agi sa Third Server. Wala ipahibalo sa publico. Nadiscobre na lang sa mga taga media. Gi-utro-utro nila mga número didto sa third Server. Dinhi nahitabo ang mga milagro.”
“Ngano nga gi-divert man nila? Dili motubag ang COMELEC”, suma pa ni Atty. Pizarras.
“Dinhi nahitabo ang mga day-dagdag-gawas. Nahinumdum mo. Gi-adjust mga número.”
Giklaro ni ‘Tigpanalipod’ nga ang prinsipyo sa Automated Elections mao ang ‘No Human Intervention ug No Man in the Middle’.
“Walay apil ang tao sa pag-ihap. Mao gi-ingon nga Automated.”
“Duha ka set nga Makina ang mag-estorya. Ang Makina sa presinto Ug mga 7 Transparency Servers.” (Kahlil Lester O. Camba)
