TAGBILARAN CITY, Bohol, December 12 (PIA)—Usa ka libo, upat ka gatus ug upat ka mga pamilya ang naibtan og tunok kay dili na sila makabayad sa ilang utang sa LandBank kabahin sa yuta nga ilang nadawat gikan sa Comprehensive Agrararian Reform sa Department od Agrarian Reform.
Kini kay natugyan na ug nahuptan na mismo sa mga mag-uuma ang Certificate of Condonation with Release of Mortgage (COCROM) ngadto sa 1,309 ka Agrarian Reform Beneficiaries (ARBs) sa lima ka mga cluster sa kalungsuran sa Bohol.
Matud ni DAR Assistant Secretary for Legal Affairs ug Boholano nga abogado Virgilio Mendez, kini ang testamento nga nagpamatuod nga wala nay balayronon ang mga mag-uuma nga nakakuha og yutang ilang matikad gikan sa goberno, nga kanhi iyaha sa mga pribadong tag-iya.
Dugang ni DAR Regional Director ug abogado Sheila Enciso, kon ang yuta nga nahatag sa mga mag-uuma pinaagi sa CARP, gipanag-iya sa goberno, wala na silay bayaran, apan kon kini nakuha gikan sa mga pribadong tag-iyahan og yuta, kinahanglan pa usab kini nga bayaran aron maangkon sa mag-uuma.
Apan, sa hukom sa mga magbabalaod, wala na supaka ni Presidente Ferdinand Marcos Jr., ang desisyon nga papason na ang mga utang sa mga mag-uuma alang sa balayranan sa yuta ngadto sa LandBank of the Philippines.
Si Dr. Ronald Pumatong, Bohol DAR Provincial Office Chief, kinatibuk-an nga 1,089 ka ektaryas nga yuta ug kinatibuk-an nga P19,208,728.00 ang bili sa maong propyedad ang nalibre nga nga bayaran unta sa mga mag-uuma ngadto sa gobyerno.
Walay congressman nga mingsupak sa New Agrarian Reform Emancipation Act, ug alangs a Bohol, ang 1309 ka mga mag-uuma nga benepisaryo, kay wala na silay utang nga bayaran sa bangko, mahimo na nga gamiton ang ilang gitagana isip dugang puhunan sa panguma, para ibayad sa matrikula ug pagpaeskwela sa mga anak o kon dili ba hinuon, may ibayad na sila sa mga na-palta nga balayranan sa buhis aron hingpit na gayud ang ilang pagpanag-iya sa yuta.
Kini nga mga COCROM, dugang ni RD Enciso, gipakuygan pa sa mag Certificates of Land Ownership Awards ug electronic titles nga mahimong kamatuoran sa mga mag-uuma nga ila na gayud nga personal ug dili na kay apil sa collective CLOA nga una nga gipang-apud-apud sa CARP.
Unta, ang yuta ampingan, kay samtang nagkadaghan ang tawo, nagkanihit ang mga mag-uuma nga naningkamot alang sa pagpadaghan sa pagkaon, dugang ni Enciso.
Sa laing bahin, sa us aka tigum sa mga Province Led Agriculture and Fisheries Extension Service, gisugyot ni Gob Erico Aristotle Aumentado nga makigsabut ang kagamhanang probinsyal sa mga tag-iya sa mga yuta nga dili na kaya nga trabahoon alang sa pagkaon, nga kontratahon sa Kapitolyo, ug hanatagan na lamang og bahin ang tag-iya sa yuta sa matag nakontrata nga tingtanum.
Mahimo usab, dugang ni Aumentado nga ang bili sa yuta maoy himoon nga puhunan sa tag-iya aron mahatagan sa katumbas sa ani isip bahin sa matag puhunan nga gigasto sa pag-ugmad sa nasampit nga propyedad. (RAHC/PIA-7/Bohol)
