WALA magpa-iwit ang Bohol sap ag-amping ug pagdumala sa iyang mga marine protected areas (MPA) o sanktwaryo sa mga isda, diha nga gibingwit sa mga kahugpungan nga nagdumala niini ang mga pasidungog atul sa gihimo nga nasudnong Global Environment Facility-Marine Protected Areas (GEF-MPA) Summit 2022 niadtong minglabay nga semana didto sa Solea Resort, Cordova, Cebu.
Pinaagi sa Philippine Rural Development Project (PRDP), ang mga lugar nga nag-amoma og mga MPAs nga gialayonan sa GEF, nagkatagbo aron magkabayloay sa mga hunahuna, pamaagi ug diskarte aron madumala sa malungtarong paagi ang ilang mga MPAs, nga mao usab ang saliganan sa mga pagkaon sa daghanong komunidad.
Didto sa GEF MPA Summit 2022, gitunolan usab sa mga pasidungog kadtong mga lugar ug kahugpungan nga nagdumala sa ilang mga sanktwaryo sa isda subay sa pagsuhid sa kahimtang sa mga gasang ug bahura, mga sistema ug maayong pagdumala lakip na ang pagpatuman sa mga palisiya niini, kadaghanon sa matang sa isda nga nagdaghan sulod sa sanktwaryo ug sa pag subay sa mga himan sa pagtimbangtimbang sa pagdumala pinaagi sa Management Effectiveness Tracking Tool and Management Effectiveness Assessment Tool (METT and MEAT).
Alang sa pagsagop sa mga sistema ug maayong pagdumala lakip na ang pagpatuman sa mga palisiya niini, nakuha sa Runner up alang sa sa Good Governance and Policy Implementation ang Aguining Marine Protected Area sa Carlos P. Garcia, Bohol, samtang nakakuha sa ikaduha nga labing taas nga grado sa Good Governance and Policy Implementation ang Cataban Marine Protected Area, sa Talibon. Bohol.
Alang sa kadaghanon sa matang sa isda nga nagdaghan sulod sa sanktwaryo o Reef Fish Productivity, nakakuha sa ikaduhang lugar isip runner-up sa tibuok nasud ang Asinan MPA sa Buenavista, Bohol.
Ika tulo usab sa Runner up alang sa paggamit sa METT and MEAT Sinandigan Marine Protected Area sa Ubay Bohol.
Sa nasudnong hulagway, mingdaug sa labing nindot nga kahimtang sa mga gasang ug bahura, ang Matnog Marine Protected Area sa Matnog, Sorsogon, diha nga ilang nakuha ang labing unang pwesto sa ug di hingtupngan nga grado sa coral cover condition alang sa calendar year 2022.
Sa natad sa good governance ug policy implementation sa MPAs, nanghawod ang Bahurang Silag MPA sa Agdangan, Quezon, kinsa maoy nakasakmit sa labing taas nga grado sa pagpatuman sa maayong pagdumala ug pagpasubay ug pagpatuman sa mga palisiya nga ika-ayo sa MPA.
Sa labing daghang matang sa isda nga hingkit-an sulod sa sanktwaryo, mingdaug ang Manapag Reef ug Marine Protected Area sa Guiuan, Eastern Samar.
Ug sa METT and Meat, nangharus ang Tumalintinan Point Marine Protected Area sa San Lorenzo, Guimaras sa ilang grado sa pagsubay sa tracking tool aron ilhon ang kaepektibo sa pagdumala sa MPA ug ang himan nga magtimbang sa kaepektibo sa pagdumala niini.
Didto sa Summit, mingtambong ang mga local chief executives, municipal local government unit representatives, mga NGOs ug mga representante sa mga nagdumala sa mga MPAs, aron usab mamati sa mga eksperto sa pagdumala sa ug pagpalungtad sa marine ug coastal ecosystems. (RAHC/PIA7 Bohol)
