SEGUN sa akong kaugalingong kasinatian, kitang mga migamit sa Internet, ilabi na sa Facebook, Google ug email, wala na gyud kitay privacy.
Nganong nakasulti man ko ini? Mao kini ang nahitabo. Tungod kay ang akong mga ginikanan pulos na man atua sa ispirituhanong kalibutan, dili na ko makapangutana nila kabahin sa akong mga lolo ug lola. Busa, akong gisuwayan og pangita sa Internet ang posibleng gigikanan sa ilang mga apelyido. Taga-Bohol ba kaha gyud ang ilang kagikan, aduna ba silay mga igsoon, kaparyentehang wala pa namo mahimamat, ug uban pang kasayuran.
Ang akong gigamit sa search mao lamang ang Google. Nangita kog mga kasayuran pinaagi sa daghang mga sites. Didto akong nadiskubrehan nga ang impormasyon kabahin sa mga karaang tawo dinhi sa Pilipinas anaa sa mga taguanan og mga datus sa Estados Unidos sa America. Didto akong nakit-an ang ngalan sa akong Lolo sa side sa akong Mama ug Papa.
Tiaw mo kana? Wala sila makataak sa USA apan ang ilang tinuod nga ngalan, date of birth ug date of death tua didto. Akong gisulayan kini pagkopya, apan ang nakasubo, kinahanglan kang mobayad aron kini imong maablihan ug kopyahon.
Ang labing nakapahikugang nahu mao kini. Pag-abli nahu sa akong email, sa dakung kahikurat, akong nakit-an ang usa ka advertisement nga nagtanyag nga mahimo nahung ablihan ang maong site kung mobayad ko sa pipila ka dolyares.
Nganong nahitabo man kadto nga wala man unta ko mogamit sa Yahoo, Google ra man. Buot ipasabut ang maong mga kompanya aduna nay sinabutan nga kon unsa ang imong ablihan sa ilang mga sites mahibaloan nila kini. Kung wala kamo makabantay, kanunay usab kining mahitabo sa Facebook. Ang imong mga interes sa kinabuhi, mga sites nga imong kasagaran tan-awon, ang mga tawong imong kasagaran gi-interesan, mga topic nga kasagaran nimong hisgutan ug pangitaon, kalit lamang mogawas diha sa tuong bahin sa imong Facebook account.
Buot ipasabut, ang tanan natong gibuhat online nasayran sa Google, Yahoo, Facebook ug uban pang mga kompanya bisan wala sila mananghid kanato. Hinaut unta nga magmatngon ang tanan. Mahimong ato kining sabton nga tungod kay libre man natong gigamit ang Google, Facebook ug Yahoo, busa aduna usab silay katungod pagmonitor niini.
Apan pipila ba kanato ang nagmatngon niini? Ang atong mga passwords, mga bank account numbers, mga pin number, ug ubang pribadong impormasyon, dili pribado diha sa atong mga emails, Facebook, Yahoo, Google ug uban pa. #AmpingPaMore
