THE issue of discovery was never discussed when the “runner” brought up several infra projects with the congressman.
The principal concern was the division of porsento, like “pila may ako ani,” and “kanus-a man nako madawat ang akoa.”
The identification of the places where the infra project would be “assigned” was just secondary.
All this done, the runner said he would keep in touch.
And that’s it – lusot na dayon ang “multo” projects nga mga “flood control projects” kunohay.
By the way, this is entirely different from the “usual arrangement” between the congressman, the contractor and the DPWH.
In the first case, the “runner” has links in Manila, the “principal” having cornered a big chunk of DPWH projects for flood control.
Why flood control – kay sayon ra man god tagoan ang flood control project, the runner told me, kay kon way baha, way magsapayan o mo-reklamo kon naunsa nang project diha.
That time, ang baha nga grabe gyod was still unheard of or twas dime a dozen. Never heard gyod nga maukay ang mga tawo o mga marites sa isyo sa flood control.
Until there was that fateful flooding in the Bicol region that exposed big time the flood control mess, after connecting of course BBMs controversial SONA in 2022 where he boasted of his government’s completion of the 545 billion flood control projects.
Perte ga-bola-bola ra ang baba ni BBM adto nga time nga nanghambog sa iyang accomplishment nga mga flood control projects. Only to be exposed as a “scam” when the flooding in the Bicol region and neighboring provinces occurred.
* * *
Now back to the runner.
Actually, he told me to contact several mayors who wanted flood control projects in their respective towns, ang trabaho ra sa mayor igo ra mo-identify kon asa ibutang ang project unya ang runner na ang mahibalo sa tanan.
Kon makompleto na gani ang mga papeles, he added, madawat na dayon sa mayor ang iyang share kay duna na may contractor nga mo-trabaho ana ug maayo na man ang sabot namo parte ana.
Well, that explains why in most cases, the contractor of a project in the provinces is based in Manila or other far-flung provinces.
Maglibog ka og ngano man nga ang usa ka project sa inyong lungsod taga-Timbukto man ang mo-trabaho nga naa man untay daghang local contractors.
* * *
Some mayors would usually ask – moagi pa ni sa DPWH?
Why – because they knew that when it does, the congressman of the district will also know and will also get his or her share of the kikik.
When this happens, the congressman will know that the mayor has received part of the kikik and will assume that the kikik will either be for the next election or for pa-dato purposes only.
Di gusto or di ganahan ang mga mayor ana kay gusto nila patuhoon ang congressman nga wa gyod silay kwarta para kampanya para mapugos ang congressman og hatag og dako-dako nga ayuda para kampanya.
* * *
Because the issue here is implementation of multo nga flood control projects, o moryo-moryo lang, the paperworks are no paperworks at all, magic-magikon lang ang mga papeles, pusot-pusot pod dayon ang mga pirma because everybody in the racket knows that there is no project at all, sa papeles ra ga-dagan ang project.
Meaning, the congressman, the mayor, the DPWH, the kapitalista in Manila and the runner are all complicit in the conspiracy to come up with multo nga flood control projects. Nasayod silang tanan nga pulos lang tinonto ang ilang gihimo nga mga infra projects kunohay.
Total, they usually comfort themselves, og way baha, di bitaw ma-isyo ang multo nga flood control projects so kompyansa ra sila nga modawat sa ilang kikik.
Demalas lang gyod kaayo nga gibahaan og maayo ang Bicol region adtong panahona mao nga mialisngaw ang ka-baho sa binilyon nga pangurakot ug na-diskubrehan ang ilang binuang.
* * *
Right now, many of them are waiting with bated breaths because their principals in Manila are already on the “hot seat”, though some of them are taking the positive view that when the focus of the probe reaches them, if ever, pila na kaha ka tuig ang milabay og nabalhin na nila sa laing mga pangalan ang ilang mga binilyon nga mga ari-arian.
Kon i-lifestyle check ni sila, klaro baya kaayo nga di gyod ma-explain kon giunsa nila pagpamalit ang daghan kaayo nga mga ari-arian using their legit income.
Kay kon sweldo lang ang saligan, unsaon god nila pagpalit ang mga mokabat sa pipila ka bilyon nga mga real properties?
