HUMAN sa 17 ka tuig nga paghulat, ang Eskaya Indigenous Community of Bohol nakadawat sa ilang Certificate of Recognition of Ancestral Domain Claim (CRADC) dili palang dugay..
Ang awarding ceremony, nga gipahigayon sa Biabas, Guindulman Covered Court niadtong Marso 27, nagtimaan sa usa ka mahinungdanong milestone sa ilang dugay na nga away alang sa katungod sa yuta sa katigulangan. Ang CRADC naglangkob sa upat ka ancestral domain sa Biabas-Guindulman, Lundag ug San Vicente-Pilar, Taytay-Duero, Cadapdapan-Candijay, ug Cantaub-Sierra Bullones, nga naglangkob sa gibanabanang 3,106,1859 ka ektarya. Kini nga pag-ila nahitabo human giaprobahan sa Commission En Banc (CEB) ang ilang aplikasyon niadtong Disyembre 2024, nga nagtapos sa mga tuig sa dedikasyon ug paglahutay ubos sa Resolution No. 2024-09-12-082 gikan sa National Commission of Indigenous Peoples (NCIP).
Ang maong kalihukan gitambungan sa mga tag-as nga opisyal, apil ang NCIP Chairperson Bo-i Jennifer Pia Sinug-Las, NCIP Regional Director VI/VII Atty. Princess May C. Alcarde-Oral, NCIP Commissioner Jeorge M. Largafo, NCIP Bohol CSC Ms. Emilou Gonzaga, Board Member Elpidio Bonita, Pilar Mayor Wilson Pajo, ug Executive Assistant Mr. Romeo S. Teruel nga nagrepresentar ni Gobernador Aris Aumentado.
Nitambong usab ang mga representante sa nagkalain-laing ahensya sa nasudnong kagamhanan, Center for Culture and Arts Development (CCAD), Office of the Provincial Social Welfare and Development (OPSWD), ug NCIP personnel.
Ang Panggamhanan sa Probinsiya sa Bohol, ubos sa pagpangulo ni Aumentado, mipadayag pag-usab sa ilang pasalig sa pagsuporta sa Eskaya Indigenous Peoples (IP) community pinaagi sa pagpatuman sa nagkalain-laing programa ug aktibidad.
Kining hiniusang paningkamot maglambigit sa kagamhanang probinsyal, kaubang ahensya, ug sa upat ka LGU nga direktang nakaapekto sa komunidad sa Eskaya. Sa pagkakaron, ang PGBh nag-andam ug 12 ka tuig nga Eskaya Development Management Plan (EDMP) nga naglangkob sa nagkalain-laing PPA nga nagtumong sa Livelihood, Infrastructure, Cultural Preservation, Health, ug Natural Resources Management, pinaagi sa CCAD, Provincial Planning and Development Office (PPDO), ug POIEL Engineering and Management Services. Kini nga plano sa pagdumala nahisubay sa Provincial Ordinance No. 2023-013 o ang Eskaya Code ug Republic Act No. 8371, nailhan usab nga Indigenous Peoples’ Rights Act (IPRA) of 1997.
Ang resulta sa gisugyot nga EDMP, diin gisugdan ang pagpangandam sa miaging tuig, nakigtambayayong sa nagkalain-laing NGA, departamento sa PGBh, sa 4 ka LGU sa Duero, Guindulman, Pilar, ug Sierra Bullones; ug ang Eskaya Community. Ang komunidad sa Lumad miagi sa serye sa mga focus discussion group sa mga proyekto ug mga sugyot nga gusto nilang makita sa ilang ancestral domain sa mosunod nga 12 ka tuig.
Ang CRADC nagdala sa komunidad sa Eskaya nga mas duol sa pagkuha sa ilang Certificate of Ancestral Domain Title (CADT), ang katapusang lakang aron makuha ang hingpit nga legal nga pag-ila sa ilang yutang kabilin.
Ang komunidad nagpahayag sa ilang pasalig sa pagpanalipod ug pagpalambo sa ilang ancestral domain uban ang panaghiusa ug pagtahud. Ang selebrasyon napuno sa garbo ug pasalamat, nga nagpakita sa dugay na nga paglaum ug determinasyon sa komunidad. (RTB)
